Restauratie perronkappen Groningen in Obdam

26 maart 2022

Vaste bezoekers van station Groningen missen ze al een tijdje: de ruim 120 jaar oude monumentale perronkappen. Ze werden tijdelijk verwijderd en worden momenteel ruim 160 kilometer verderop, in twee loodsen in Obdam grondig gerestaureerd. We spraken met projectleider Stephan Meijer van  Anton Rail & Infra, dat de restauratie uitvoert, over dit grootschalige project.

Anton Rail & Infra demonteerde in opdracht van ProRail in 2020 de hoge perronkappen ter hoogte van het stationsgebouw. Voordat het zover was moest er veel worden voorbereid. “Van het bepalen van de manier waarop we het project zouden uitvoeren tot het logistiek plan om spullen naar en van Groningen te krijgen. Zaken waar ik mij als projectleider mee bezig houd”, vertelt Stephan. “Daarnaast draai ik ook diensten als uitvoerder. Want wat ik binnen met het team heb bedacht, wil ik ook buiten ervaren.”

Weer honderd jaar pronken

De perronkappen, die in meerdere treinvrije periodes werden gedemonteerd, gingen van Groningen naar Leeuwarden, waar de oude verflagen werden verwijderd. Daarna gingen ze op transport naar Obdam. Daar begon het grootschalige onderzoekswerk. “De conditie van ruim 300 stalen elementen moesten wij inventariseren, meten en berekenen. Wat is nog bruikbaar, wat moet er vervangen worden, wat is te herstellen? We wilden zoveel mogelijk historische materialen behouden, maar de kappen moeten tegelijkertijd ook geschikt zijn om de komende honderd jaar weer in Groningen te staan pronken.”

Herstel met monumentale uitstraling

De kapconstructies waren er slechter aan toe dan vooraf was voorzien. Mede door de verflaag die erop zat, leek het met het blote oog nog mee te vallen. Maar toen die was verwijderd en de dikte werd gemeten met een ultrasoonmeter bleek dat het staal op sommige plekken niet meer zo dik te zijn als gedacht, en het aantal herstelpunten verdubbelde. Overleg met betrokken partijen volgde; hoe herstellen we de staalconstructie zo, dat hij sterk genoeg is en toch monumentaal blijft ogen?

Stephan: “De relatie met opdrachtgever ProRail, ingenieursbureau Movares en de monumentencommissie van Groningen is goed. En dat is ook nodig in zo’n project als dit. We kwamen in overleg op een ontwerp met vulplaten die verdiept komen te liggen. We hebben drie proefspanten gemaakt en daarna was er een go. In januari zijn we gestart met het herstel van de constructie. We zijn met ongeveer 10 medewerkers aan het lassen. Dat gebeurt in twee grote hallen want we hebben ruimte nodig om delen in elkaar te zetten om te kijken of het allemaal past. We willen niet voor verrassingen komen staan als we de kappen straks terugplaatsen in Groningen.”

Verdwenen luifeltjes terug

Naast herstel van de staalconstructies gebeurt er nog veel meer in Obdam. Een deel van de gietijzeren kolommen waar de kappen op rusten moeten vernieuwd worden. “Die maken we een-op-een na met een mal waar we gietijzer in gieten. We voorzien ze van een jaartal, zodat straks duidelijk is wat de oude en wat de nieuwe kolommen zijn. Ook maken we onderdelen van de kap helemaal nieuw. Zoals bijvoorbeeld de luifeltjes aan het uiteinde van de perronkappen. Die zijn ooit verdwenen in verband met de komst van hogere treinen. We gaan die op basis van tekeningen uit het archief namaken en terugplaatsen.”

Werk in Groningen

Zodra de delen zijn hersteld of vernieuwd worden ze op een andere locatie geconserveerd. Dan zijn ze beschermd tegen invloeden van buitenaf en krijgen ze de juiste kleur. Daarna zijn ze klaar om terug naar Groningen te gaan. Maar voordat ze teruggeplaatst kunnen worden moet daar nog een en ander gebeuren. Zo moeten de consoles van Belgisch hardsteen aan het stationsgebouw worden hersteld waar de perronkap op rust, net als een deel van het metselwerk. Ook komen er nieuwe goten. Deze werkzaamheden vinden plaats in nauwe afstemming met aannemer Strukton, die bezig is met de bouw van de ondergrondse voetgangerspassage, fietstunnel en fietsenstalling.

‘Ik kijk er naar uit om het terug te bouwen’, Stephan Meijer, projectleider bij Anton Rail & Infra

“Het is een omvangrijke en tijdrovende klus met heel veel verschillende facetten. Het bijzondere en uitdagende is natuurlijk dat we de monumentale waarde willen bewaren. Ik kijk er naar uit om het terug te bouwen en dan te kunnen laten zien waar we al die jaren ver van Groningen aan gewerkt hebben. We bouwen iets unieks terug, en ik kan straks zeggen dat ik hieraan hebt meegewerkt.”

Bekijk hier de foto’s van de demontage van de perronkappen.

Restauratie perronkappen Groningen in Obdam